Cechy dobrego tłumacza ustnego konsekutywnego

Z posta tego dowiesz się, na czym polega praca tłumacza konsekutywnego oraz jakie cechy decydują o tym, że tłumaczy zarówno płynnie jak i trafnie. Podane informacje pochodzą z rekrutacji jakie prowadziłem na to stanowisko. Jak pokazują wyniki warto cechy te mierzyć, zwłaszcza gdy nie możesz określić poziomu doświadczenia kandydatów. Dopiero w kolejnych postach z tego zakresu osobno określiłem trafność prognostyczną dla kandydatów bez doświadczenia i kandydatów z doświadczeniem.


Tłumacz konsekutywny pracuje w ten sposób, że tłumaczy dopiero po tym, jak jego klient skończy mówić. Na poniższym klipie widać, jak to wygląda w rzeczywistości. Jest to konferencja prasowa Rogera Watersa w Hiszpanii.

Jakimi umiejętnościami i kompetencjami powinna się zatem charakteryzować osoba na stanowisku tłumacza konsekutywnego? Mam tu na myśli oczywiście kompetencje "miękkie" wykraczające poza tak fundamentalne kwestie, jak np. perfekcyjna znajomość języka docelowego i źródłowego. Aby odpowiedzieć na to pytanie, postanowiłem sprawdzić, od jakich cech mierzonych podczas rekrutacji zależy, jak kandydaci na to stanowisko poradzą sobie w  ćwiczeniu polegającym na przetłumaczeniu nagrania faktycznej wypowiedzi podzielonej na fragmenty o wzrastającej długości. Jakość tłumaczenia była oceniona na dwóch kryteriach: 1) płynność tłumaczenia oraz 2) jego trafność.

Okazało się, że na jakość wykonywanych tłumaczeń konsekutywnych mają wpływ 2 z cech temperamentu mierzonych za pomocą FCZ-KT, tj. Perseweratywność (PE) i Aktywność (AK). Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, że: 1) płynniej tłumaczyć konsekutywnie będą kandydaci o niskiej PE niż kandydaci o wysokiej PE (p=0,063) oraz że 2) trafniej tłumaczyć konsekutywnie będą osoby o niskiej AK niż osoby o wysokiej AK (p=0,053).

Przypomnę za autorami FCZ-KT, że Perseweratywność (PE) to "tendencja do trwania i powtarzania danego zachowania przez jednostkę po zaprzestaniu działania bodźca lub sytuacji wywołujących to zachowanie" (Zawadzki i Strelau, 1993, 1997). W przypadku tłumaczenia konsekutywnego może to oznaczać (uporczywe) powracanie przez tłumacza myślami do wcześniejszych fragmentów wypowiedzi klienta w sytuacji, gdy klient rozpoczął już drugą wypowiedź. W efekcie może to prowadzić do tłumaczenia w sposób mało płynny. Dlatego u kandydatów na tłumaczy konsekutywnych powinniśmy poszukiwać niskiego natężenia PE.

AK to natomiast "tendencja jednostki do podejmowania zachowań o dużej wartości stymulacyjnej lub zachowań prowadzących do osiągnięcia silnej stymulacji zewnętrznej" (Zawadzki i Strelau, 1997). AK silnie koreluje z Ekstrawersją z EPQ-R oraz NEO-FFI. W moim badaniu okazało się, że większej trafności tłumaczenia sprzyja niskie natężenie tej cechy... Dlaczego? Dlaczego kandydaci mniej aktywni i mniej poszukujący stymulacji tłumaczą trafniej niż ci aktywni? Póki co trudno mi wyjaśnić ten wynik...

W oparciu o powyższe wyniki można stwierdzić, że metodami selekcji trafnymi prognostycznie, które dobrze przewidują jakość pracy kandydatów na stanowisko tłumacza konsekutywnego są skale PE i AK z FCZ-KT. Sądzę jednak, że gdyby wyłączyć z badanej próby kandydatów, którzy już posiadają jakieś doświadczenie w zakresie tłumaczeń konsekutywnych, to okazałoby się, że o wiele więcej cech ma wpływ na jakość tłumaczeń.

Prowadzi mnie to do ogólniejszej hipotezy - mianowicie, że cechy temperamentu i osobowości będą trafnie przewidywać osiągnięcia zawodowe jedynie w przypadku kandydatów bez lub z minimalnym doświadczeniem. Zweryfikuję ten wniosek w najbliższym czasie i opiszę wyniki.