Mierzona za pomocą kwestionariusza YouPi Nadzieja odgrywa kluczową rolę w podejmowaniu nowych wyzwań. Jest kluczowym zasobem wtedy, gdy w naszym życiu pojawia się jakaś atrakcyjna alternatywa dla stanu obecnego, która jednocześnie zaburza znany nam dotychczasowy porządek. Przykładem może być propozycja awansu, która z jednej strony niesie za sobą wyższe wynagrodzenie i lepsze benefity a z drugiej stres związany z większą odpowiedzialnością i ekspozycją czy obawę przed porażką. Dzięki nadziei możliwe staje się podjęcie wyzwania, mimo widocznego ryzyka lub kiedy sukces wcale nie jest pewny.
Dwie koncepcje nadziei zasługują na szczególną uwagę. Pierwsza odnosi się do tzw. nadziei podstawowej (ang. basic hope) (Erikson, 1997, 2002) a druga do nadziei na sukces (Snyder, 1994).
Pierwsza traktuje Nadzieję jako rodzaj przeświadczenia na temat natury otaczającego nas świata, które można sprowadzić do dwóch jego właściwości: Uporządkowania i Przychylności. Osoby pełne Nadziei wierzą, że w otaczającej ich rzeczywistości można odnaleźć pewien ład i sens, dzięki czemu jest ona zrozumiała i przewidywalna. Dodatkowo wierzą, że rzeczywistość jest pozytywna, bo może im przynieść wiele dobrego. Natomiast osoby pozbawione Nadziei, odwrotnie – będą postrzegały świat jako chaotyczny i groźny.
Warto podkreślić, że tak rozumiana Nadzieja jest daleka od naiwności polegającej na niewidzeniu trudności ani przeszkód czy ignorowaniu odnoszonych porażek („Nadzieja matką głupich”). Wręcz przeciwnie, Nadzieja przede wszystkim umożliwia nadanie im sensu na drodze do realizacji ważnych dla nas celów. By to wyjaśnić posłużmy się przykładem „porażki” lub „niepowodzenia” w postaci czyjejś krytyki naszych działań.
Na krytykę ludzie mogą zareagować na dwa sposoby (pod warunkiem, że mieli wystarczająco dużo Pokory, by ją do siebie dopuścić). Pierwszy sposób: mogą popaść w rezygnację i poczucie beznadziei, w efekcie czego zaprzestaną realizacji swoich ambicji. Drugi sposób: mogą potraktować krytykę jako źródło informacji zwrotnych, które będą mogli wykorzystać, by udoskonalić swoje strategie lub wręcz poszukać nowych. Charakterystyczne dla tego drugiego wariantu jest to, że krytyce został nadany pewien nowy pozytywny sens, a cel działania nie stracił ani na sile ani na atrakcyjności. Takie podejście jest właśnie przejawem Nadziei i pozwala na wytrwanie w realizacji podjętych działań, mimo napotykanych trudności i przeszkód.
Druga koncepcja definiuje Nadzieję jako sposób myślenia składający się z trzech elementów, które są ze sobą integralnie połączone: Celu (punkt dojścia, cel dążenia) (ang. goal), Siły (energia, motywacja, determinacja) (ang. will-power) i Drogi (plan realizacji danych zamierzeń, strategie, wizje, drogi) (ang. way-power). Innymi słowy, Nadzieja w tym ujęciu jest sumą motywacji (siła wewnętrzna oraz zewnętrzna) i konkretnej strategii (droga) prowadzącej do wyznaczonego celu.
Zdaniem Snydera, twórcy tej koncepcji, „Nadzieja bez celów nie może istnieć”. Dlatego, o ile ktoś żywi Nadzieję, zawsze jest ona skierowana na coś, na osiągniecie jakiegoś celu. Osoby o wysokim poziomie tej cechy zwykle mają duże lub długoterminowe cele, ponieważ są zdolne do programowania i przewidywania poszczególnych kroków na drodze ich realizowania.
Element Siły oznacza natomiast pewną energię umysłu połączoną z tężyzną fizyczną (zdrowiem), dzięki której możliwe jest rozpoczęcie i kontynuowanie danej aktywności, wymaganej przez podjęty cel czy wyzwanie, i która jest odpowiedzialna za doprowadzenie tej czynności do oczekiwanego końca. Dlatego osoby obdarzone wysokim poziomem Nadziei będą dążyć do realizacji swoich celów z dużym zaangażowaniem i wytrwałością, popartą jej zasobami energetycznymi.
Wreszcie element Drogi to zdolność umysłu do wizualizacji celów oraz generowania konkretnych strategii. To także twórcza możliwość budowania innowacyjnych planów na drodze do zdobycia postawionych sobie celów oraz planów awaryjnych i modyfikacji przyjętych strategii.
Podsumowując, mimo że koncepcja R. Snydera różni się od koncepcji Nadziei Podstawowej E. Eriksona, to jednak łączy je to, że element Siły (wewnętrznej) może mieć swoje korzenie w przekonaniu jednostki o tym, że 1) nawet najtrudniejsze doświadczenia na drodze do realizacji naszych marzeń mają jakiś sens (czemu wyraz daje wiele przysłów i cytatów, jak np. „co cię nie zabije, to cię wzmocni”.) oraz że 2) koniec końców i tak wszystko ułoży się po naszej myśli (np. „nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło”).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz